Damacana suların kaynağı neresi?..
Dr. Yerebakan: “Piyasada bazı su markalarının pazar payı her geçen gün artmakta. Doğal kaynak suyu olduğu bildirilse de şu andaki pazar paylarına yetecek kadar suyu acaba ilk piyasaya çıkarken kullandığı kaynaktan karşılayabiliyor olabilir mi?”
Bugün'den Serda Kıvılcım'ın haberine göre bazı
firmaların doğal kaynak suyu adı altında birçok farklı kaynağın
suyunu kullanabilece-ği gibi çeşme suyu ile karıştırılmış suyu da
satıyor olabileceğine vurgu yapan Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Halit Yerebakan şöyle devam etti:
“Bazıları ise, kuyu suyu veya çeşme suyunu çeşitli arıtma yöntemlerinden geçirip mineral dengesini kimyasallar aracılığıyla dengeleyerek ‘doğal içme suyu’ veya ‘işlenmiş içme suyu’ olarak satıyor olabilirler.
Ülkemizde de örnekleri var
Bu tip örnekler FDA gibi bir denetleme kurumunun sıkı denetimine rağmen, Amerika Birleşik Devletleri’nde de görülmektedir. Hiç şüpheniz olmasın ki ülkemizde de bunun bilinen veya bilinmeyen örnekleri mevcuttur.”
Dr. Halit Yerebakan, su şişeleri ve damacanalarla ilgili önemli bilgiler aktarırken şişe su alırken dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı:
Kullanılan plastikler
“Şişelerde ve kaplarda kullanılan plastiklerin hangi tür olduğunu şişenizin altına bakıp öğrene-bilirsiniz. Şişelerin altında yeniden dönüşüm logosu olan üçgenin içinde yazılan rakam, plastiğin cinsini ve ne şekilde yeniden dönü-şüm yapılacağını bildiren bir kısa koddur. Yeniden kullanılabilir şişeler farklı türdeki plastiklerden yapılmaktadır. 2 kod numaralı yüksek dansiteli polietilen, 4 kod numaralı düşük dansiteli polietilen, 5 kod numaralı polipropilen veya 7 kod numaralı polikar-bonattan yapılmaktadır.”
Polikarbonat sağlık sistemimizi mahvediyor
“Polikarbonat plastikler özellikle damacanalarda kullanılır ve üretiminde Bisphenol A (BPA) adındaki kimyasal madde kullanılır. Bu maddenin sağlık üzerindeki etkileri, iki zıt sonuçları olan çeşitli araştırmalarla vurgulanmıştır. Ortaya çıkan bu iki zıt sonuç incelendiğinde, zararı var diyenlerin devlet destekli fonlarla yürütülen çalışmalar olduğu, zararı yok veya az zararlıdır diyen çalışmalarınsa endüstriyel destekli çalışmalar olduğu görülmektedir. Ben de diğer bilim adamları gibi BPA maddesinin insan sağlığına zararlı olduğuna inanıyorum. BPA, meme ve prostat kanseri, obezite, kısırlık, diyabet ve hiperaktivite riskinde artışa sebep olmaktadır. Bunun sebebi, endokrin sistemimiz üzerindeki hücresel etkileridir.”
Şişe su almanın püf noktaları
- Üretim tarihi gününüze en yakın olanı tercih edin. Seçeceğiniz suyun bu işleme maruz kalmış olma ihtimali üzerine alacağınız günden en az 2 gün önce üretilen ve üretim tarihi en yakın olan suyu seçmenizde fayda olacaktır.
- Cam şişeli ürün almaya özen gösterin.
- Eğer bir kaynaktan su alıyorsanız temizlenmiş paslanmaz çelik, cam veya polipropilen şişe kullanın.
- Güneş ışığına maruz kaldığını gördüğünüz plastik şişeli sudan uzak durun.
- Su aldığınızda mutlaka kaldırıp göz seviyenizde su şişesinin içine bakın. İnanmayacaksınız ama bazen yüzen şeyler görebilirsiniz.
- Aldığınız suyu içtiğinizde ağzınıza plastik tadı veya kokusu geliyorsa suyu iade edin ve paranızı geri isteyin.
Şişeler çamaşır suyuyla temizlendiği için kanserojendir
“Su şişelerinin tekrar kullanımındaki en önemli riskler bakteri oluşumu ve kansorejen madde açığa çıkarması. Bu şişeler bakteri oluşmaması için çamaşır suyu benzeri kimyasallarla temizlenmekte. Yapılan bir çalışma bu temizleme işleminin, her seferinde şişenin içine daha fazla kansorejen madde saldığını göstermiştir. Bu nedenle özellikle damacana sulara dikkat etmeniz ve mümkünse suyunuzu seçerken daha yeni görünen şişeleri tercih etmeniz gerekmektedir. Bireysel çoklu kullanıma uygun plastik su şişelerinde ise özellikle ağızdan bakteri ve mantar bulaşma riski çok yüksek. Su şişenizi başkasıyla paylaşırken ve temizlerken buna çok dikkat etmenizi öneriyorum.”
Hormonal sistemi etkiliyor
“Bilimsel açıdan, petlerin tekrar kullanılması plastik malzemenin içindeki suya çözündüğü kanıtlanmıştır. Çözülme sonucu ortaya çıkan en riskli maddelerden biri olan DEHP'nin, kadınların inmemiş testis ve küçük üreme organı olan erkek çocuk doğurmalarına sebep olduğu ispatlanmıştır. Açığa çıkan diğer madde DEHA'nın kanserojen etkiye sahip olduğu ve özellikle karaciğer kanseriyle yakın ilişkisi kanıtlanmıştır. “
“Bazıları ise, kuyu suyu veya çeşme suyunu çeşitli arıtma yöntemlerinden geçirip mineral dengesini kimyasallar aracılığıyla dengeleyerek ‘doğal içme suyu’ veya ‘işlenmiş içme suyu’ olarak satıyor olabilirler.
Ülkemizde de örnekleri var
Bu tip örnekler FDA gibi bir denetleme kurumunun sıkı denetimine rağmen, Amerika Birleşik Devletleri’nde de görülmektedir. Hiç şüpheniz olmasın ki ülkemizde de bunun bilinen veya bilinmeyen örnekleri mevcuttur.”
Dr. Halit Yerebakan, su şişeleri ve damacanalarla ilgili önemli bilgiler aktarırken şişe su alırken dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı:
Kullanılan plastikler
“Şişelerde ve kaplarda kullanılan plastiklerin hangi tür olduğunu şişenizin altına bakıp öğrene-bilirsiniz. Şişelerin altında yeniden dönüşüm logosu olan üçgenin içinde yazılan rakam, plastiğin cinsini ve ne şekilde yeniden dönü-şüm yapılacağını bildiren bir kısa koddur. Yeniden kullanılabilir şişeler farklı türdeki plastiklerden yapılmaktadır. 2 kod numaralı yüksek dansiteli polietilen, 4 kod numaralı düşük dansiteli polietilen, 5 kod numaralı polipropilen veya 7 kod numaralı polikar-bonattan yapılmaktadır.”
Polikarbonat sağlık sistemimizi mahvediyor
“Polikarbonat plastikler özellikle damacanalarda kullanılır ve üretiminde Bisphenol A (BPA) adındaki kimyasal madde kullanılır. Bu maddenin sağlık üzerindeki etkileri, iki zıt sonuçları olan çeşitli araştırmalarla vurgulanmıştır. Ortaya çıkan bu iki zıt sonuç incelendiğinde, zararı var diyenlerin devlet destekli fonlarla yürütülen çalışmalar olduğu, zararı yok veya az zararlıdır diyen çalışmalarınsa endüstriyel destekli çalışmalar olduğu görülmektedir. Ben de diğer bilim adamları gibi BPA maddesinin insan sağlığına zararlı olduğuna inanıyorum. BPA, meme ve prostat kanseri, obezite, kısırlık, diyabet ve hiperaktivite riskinde artışa sebep olmaktadır. Bunun sebebi, endokrin sistemimiz üzerindeki hücresel etkileridir.”
Şişe su almanın püf noktaları
- Üretim tarihi gününüze en yakın olanı tercih edin. Seçeceğiniz suyun bu işleme maruz kalmış olma ihtimali üzerine alacağınız günden en az 2 gün önce üretilen ve üretim tarihi en yakın olan suyu seçmenizde fayda olacaktır.
- Cam şişeli ürün almaya özen gösterin.
- Eğer bir kaynaktan su alıyorsanız temizlenmiş paslanmaz çelik, cam veya polipropilen şişe kullanın.
- Güneş ışığına maruz kaldığını gördüğünüz plastik şişeli sudan uzak durun.
- Su aldığınızda mutlaka kaldırıp göz seviyenizde su şişesinin içine bakın. İnanmayacaksınız ama bazen yüzen şeyler görebilirsiniz.
- Aldığınız suyu içtiğinizde ağzınıza plastik tadı veya kokusu geliyorsa suyu iade edin ve paranızı geri isteyin.
Şişeler çamaşır suyuyla temizlendiği için kanserojendir
“Su şişelerinin tekrar kullanımındaki en önemli riskler bakteri oluşumu ve kansorejen madde açığa çıkarması. Bu şişeler bakteri oluşmaması için çamaşır suyu benzeri kimyasallarla temizlenmekte. Yapılan bir çalışma bu temizleme işleminin, her seferinde şişenin içine daha fazla kansorejen madde saldığını göstermiştir. Bu nedenle özellikle damacana sulara dikkat etmeniz ve mümkünse suyunuzu seçerken daha yeni görünen şişeleri tercih etmeniz gerekmektedir. Bireysel çoklu kullanıma uygun plastik su şişelerinde ise özellikle ağızdan bakteri ve mantar bulaşma riski çok yüksek. Su şişenizi başkasıyla paylaşırken ve temizlerken buna çok dikkat etmenizi öneriyorum.”
Hormonal sistemi etkiliyor
“Bilimsel açıdan, petlerin tekrar kullanılması plastik malzemenin içindeki suya çözündüğü kanıtlanmıştır. Çözülme sonucu ortaya çıkan en riskli maddelerden biri olan DEHP'nin, kadınların inmemiş testis ve küçük üreme organı olan erkek çocuk doğurmalarına sebep olduğu ispatlanmıştır. Açığa çıkan diğer madde DEHA'nın kanserojen etkiye sahip olduğu ve özellikle karaciğer kanseriyle yakın ilişkisi kanıtlanmıştır. “