Mide ameliyatı mı, diyet mi kolay?

Akşam'dan Nil Şahin Gürhan'ın yazısı...

Çağımızın önemli sağlık sorunu obezitenin artışına bağlı olarak obezite cerrahisi olarak bilinen bariatrik cerrahi uygulamaları da yaygınlaşıyor. Bu şekilde kilo kaybı cazip gelse de önemli komplikasyonların gelişme riski çok yüksek. Üstelik iyileşme süreci de uzun sürebiliyor. Hal böyle olunca mide ameliyatını mı tercih edersiniz yoksa sağlıklı bir şekilde diyet yapmayı mı?

Kimlere uygulanabilir?

Bariatrik cerrahi öncesi durum çok iyi değerlendirilmeli, kişinin uygunluğu tıbbi kriterlere göre belirlenmelidir. İlk ve en önemli kriter aşırı kilolu olmak. Beden kitle indeksi değeri 40 veya üzerinde olmalı. Beden kitle indeksi 35-39 arası olup da tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, uyku apnesi gibi sağlık sorunları varsa olabilir. Ayrıca birçok kez diyet ve egzersiz gibi diğer tedavi yöntemlerini deneyip kilo veremeyenler bu yöntemi seçebilir. Obezite cerrahisi adaylarında psikolojik problemler de özellikle göz önüne alınmalıdır. Operasyon öncesi duygusal durumunuz, operasyon sonrası psikolojik bütünlüğünüz için oldukça önemlidir.

SAĞLIK SORUNU OLUŞABİLİR

- Protein- enerji yetersizliği

- Yağda çözünen vitamin eksikliği

- Demir yetersizliği

- B12 vitamini eksikliği

- Kalsiyum eksikliği

- D vitamini eksikliği

- Dehidratasyon, sıvı kaybı ve elektrolit dengesizlikleri

- Kas erimesi, kemik erimesi

- Hipoglisemi

AMELİYAT SONRASI BESLENME

Ameliyat sonrası sağlığımızı korumak için besinlerle yeteri kadar alamayacağımız vitamin mineral ihtiyaçlarınızı doktor kontrolünde destek olarak mutlaka kullanmalısınız. Bu vitamin ve mineral takviyelerini toz ya da çiğnenebilir tabletler olarak almanız daha etkili olur. Bariatrik cerrahi sonrasında uzman bir diyetisyen kontrolünde beslenmeniz aşama aşama genişleyerek ilerlemelidir.

Aşama 1: Berrak sıvı diyet (ilk 3 gün)

Bu aşama ameliyat sonrası beslenmenin ilk basamağıdır ve ilk 3 gün boyunca uygulanır. Sıvıların küçük miktarlarda tüm gün içinde azar azar almalısınız. Et suyu, taze sıkılmış ve süzülmüş meyve sularını,  sulandırılmış içecekler ve protein desteklerini berrak sıvılar halinde tüketebilirsiniz. Sıvıları küçük miktarlarda yavaşça yudumlamalısınız.

Aşama 2: Tam sıvı diyet ( 4. günden itibaren 2 hafta uygulanmalı)

Şekersiz ve az şekerli sıvılar berrak sıvı aşamasını izler. Bu aşamada yağsız süt, süt alternatifleri, sebze ve et suları, sulandırılmış yoğurt, süzülmüş çorbalar, kaynatılıp çırpılmış ve
süzülmüş tahıllar tüketebilirsiniz.

Aşama 3: Püre diyet (2. haftadan itibaren 15 gün uygulanmalı)

Sıvı diyetlerden sonra püre edilmiş yumuşak yiyeceklere geçilir ve bu aşama 10-14 gün sürer. Katı yiyecekleri püre haline getirerek tüketebilirsiniz. Püreler bir defada 100-150 gramı geçmemelidir. Yavaş yemeli ve iyice çiğnemelisiniz. Bu aşamada yumurta, kıyma şeklindeki etler, yağsız et suları ve çorbaları, püre sebze ve meyveler, az yağlı peynir ve yoğurtlar tüketebilirsiniz. Katı ve sıvı besinleri bir arada tüketmeyin.

Aşama 4: Katı yiyecekler diyeti (operasyondan 1 ay sonra başlayıp yaşam boyu sürmeli)

Az yağlı ve proteinden zengin bir diyetle normal besinlere geçilir. İhtiyacınız olan besin öğelerini yeterli ve dengeli bir şekilde tamamlamalısınız. Sağlıklı kilonuza geldikten sonra sağlıklı beslenme programına geçmelisiniz. Protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve mineralden yeterli ve dengeli, enerji
ihtiyacına uygun beslenmeyi sürdürmelisiniz.

Kilo problemi bitiyor mu?

2008 yılında 782 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada operasyondan 2 yıl sonra hastaların yarısının kiloları geri aldığı görülmüş. Gene benzer bir çalışma operasyon geçiren bireylerin yüzde 20-30 kadarının ciddi derecede kilo aldığını ve operasyonun başarısız olduğunu göstermiştir.

BESLENME ÖNERİLERİ

Operasyon sonrasında diyete bağlı gelişebilecek komplikasyonların oluşmasını önleyecek
şekilde beslenmelisiniz. 

- Yavaş yemelisiniz; yiyecekleri iyice çiğnemeli ve yiyecek hacminin küçük olmasına dikkat etmelisiniz. Bulantı ve kusmanın oluşumunu önlemek için almanız gereken miktarlardaki yiyecekleri en az 20 dakikada tüketmelisiniz.
- Ana öğünlerinizde sofrada proteinli yiyecekler, karbonhidratlı yiyecekler ve normal yağlı yiyecekler dengeli olsun.
Ancak proteinleri tercihen karbonhidrat ve yağlardan önce tüketmeye başlayın.

- Kafein su kaybına neden olduğundan sınırlı düzeyde alabilirsiniz. Günlük tükettiğiniz miktar 300 mg‘ın altında olmalı.  

(1 fincan Türk kahvesi 60 mg kafein içerir, 1 fincan expresso 100 mg kafein içerir. 1 bardak demleme çay ise demleme süresine göre 30 mg–70 mg
arasında kafein içerir)

- Şeker, çikolata, kek, kurabiye, dondurma, bal, reçel ve tatlılardan, karbonatlı şekerli
içeceklerden kaçınmalısınız.

- Dolgunluk ve doygunluk hissedildiğinde yeme içme işlemini sonlandırınız. Ancak yeteri kadar yiyemediyseniz 30 dakika-
1 saat ara verip yavaş yavaş tekrar başlamalısınız.

- Yiyecek ve içecekleri bir arada tüketmemeye özen gösterin.

- Günlük su ihtiyacını karşılamak için aralarda az az su için.

Gün içinde en az 1.5- 2 litresuyu tamamlamalısınız.

- Şekerli ve gazlı içecekler içmemelisiniz.

- Haftada en az 150 dakika orta tempolu fiziksel aktivite yapmaya özen gösterin.

(NİL ŞAHİN GÜRHAN / AKŞAM)