Bu hastalığa dikkat!..

Paratiroidi hastalığı, sık rastlanmasına rağmen Türkiye'de ihmal ediliyor. Prof. Dr. Serdar Tezelman başka rahatsızlıklarla karıştırıldığı için dikkate alınmayan hastalıkla ilgili soruları yanıtladı:

Paratiroidi hastaları uzaktan bakınca anlaşılır mı?
Hayır, anlaşılmaz. Vücudun şekline direkt olarak yansıyan bir işareti yoktur. Paratiroidi hastalarında, paratirod bezi aşırı çalışır ve bunun sonucunda kanda parathormon artar. Bu hormonun yükselmesi kemiklerden kalsiyumu çeker ve kanda kalsiyum seviyesi yükselir. Kemikler kalsiyumunu kaybettiği için buna aç kemik sendromu diyoruz.

HASTALIKLI BEZ KOYU RENKLİ

Paratiroidi hastaları Türkiye'de çok mu fazla?
Batılı ülkelerde yapılan çalışmalar; her 400-600 kadında bir rastlandığını gösteriyor. Kadında, erkekten dört misli daha fazla olduğu da belirtiliyor. Bizde aynı sıklıkta rastlanabileceğine inanıyorum. Menopoz sonrası kadınlarda daha fazla görülüyor. İsveç'te yapılan çalışmalarda menopoz sonrası kadınların yüzde 2'sinde hiperparatiroidi görülmüş.

Hasta size hangi şikayetlerle gelir?
Parathormon yüksekliğine bağlı başlıca belirtiler; yorgunluk, kas ağrısı, sırt ağrısı, aşırı su içme, sık idrara çıkma, kabızlık, depresyon, iştahsızlık, bulantı, kaşıntı, kemik erimesi, EKG'de bozulma, hafıza sorunları ve uyku hali. Patolojik kemik kırıkları da olabilir. Hiperkalsemik kriz sonucu koma ve kalp durması da görülebilir.

Paratiroid bezi neye benziyor?
Dört tane bulunan paratiroid bezleri normalde 5-7 milimetre boyutunda, yumuşak kıvamlı, mercimek tanesi şeklindedir. Rengi sarımsı kahverengidir. Hastalıklı bezin ise çapı artmış, sertleşmiş ve rengi koyulaşmıştır. Deneyimli bir endokrin cerrahı bunu rahatlıkla ayırt edebilir. Vakaların yüzde 20'sinde ise bu bezler boyunun farklı bölgelerinde; yemek borusu, damarlar çevresi gibi veya göğüs kafesi içinde de saptanabilir.

HASTALIKLI PARATİROİD BEZİ AMELİYATLA ALINIR

Hiperparatiroidin tedavisi kolay mıdır? Ömür boyu ilaç alımı gerekir mi?
Hastalığır tedavisi kesinlikle cerrahidir. Hastalıklı olan paratiroid bezi veya bezleri çıkarılır. Operasyonun ardından kalsiyum ve parathormon düzeyleri normal seviyesine iner. Aç kemik sendromu da dediğimiz rahatsızlık sonucu kemiklerdeki kalsiyum seviyesi düştüğü için, cerrahi tedavi sonrasında hastaya kalsiyum ve D3 vitamini verilmesi gerekebilir. Ameliyat sonrası kalıcı hipoparatiroid olması durumunda ise parathormonunun yetersiz salınımı söz konusudur. Dolayısıyla kandaki kalsiyum değeri de düşer. Bu hasta grubuna, ömür boyu kalsiyum ve D vitamini takviyesi gerekmektedir.

GÖZ KONTROLÜNDE ORTAYA ÇIKABİLİR!

Göz, KBB, diş doktorlarına gidip de size yönlendirilen hastalar var mı?
Evet, oluyor. Hiperparatiroidi olan hastalarda aşırı kalsiyum yüksekliği, korneanın yanında bant şeklinde kendini belli eder. Dikkatli göz hekimi hastasını ileri tetkik için yönlendirir.

Tiroid hastaları önce cerraha mı yoksa endokrinoloğa mı gitmeli?
Önce endokrinolog tarafından görülmesi ve değerlendirilmesi gerekir.

AŞIRI ÇALIŞIRSA HİPERPARATİROİDİ

Paratiroidi, tiroidle aynı şey mi?
Hayır, aynı şey değildir; paratiroidi, parathormonu salgılayan endokrin bezinin adıdır. Tiroid bezinin yanında ve arkasında yer alan, genelde dört adet bulunan, çapı 5 milimetre. civarında olan, mercimek büyüklüğünde bir bezdir. Ses tellerini hareket ettiren sinire bitişik olarak sağda iki ve solda iki adet olmak üzere yer alırlar. Yüzde 85 oranında dört tane olan paratiroid bezleri; bazen iki-üç bazen de beş-altı tane de olabilirler.
 
Hiperparatiroidi hastalığı nedir?
Hiperparatiroidi; paratiroid bezinin aşırı çalışması sonucunda oluşan hastalığın adıdır.

KALSİYUM YÜKSEKSE DİKKAT!

Hiperparatiroidinin teşhisi zor mudur? Checkup'larda ortaya çıkıyor mu?
Hiperparatiroidi tanısını koymak zor değildir. Checkup'larda kandaki kalsiyum yüksek çıkarsa, mutlaka parathormona bakılması gerekir. Diğer taraftan kas ağrısı, sırt ağrısı, yorgunluk, depresyon gibi klinik bulguların varlığında da, hiperparatiroid olup olmadığına bakılmalıdır. Bu tip hastaları, mutlaka endokrinolog veya endokrin cerrahının muayene etmesi gerekir.

ÜLSERLE KARIŞTIRILABİLİR!

En çok hangi hastalıkla karışıyor?
Hiperparatiroidinin bulgu ve belirtileri çok yaygındır. Vücudun tüm sistemleri etkilendiğinden birçok hastalıkla karışabilir. Örneğin; aşırı kalsiyum yüksekliği sonucunda mide asidi çok artar. Bu durum da peptik ülsere neden olabilir. Sırt, eklem ve kemik ağrıları, romatizmal hastalıklarla karışabilir. Bu arada yüksek kalsiyum değerleri psikolojik sorunları da beraberinde getirebilir.

Esra TÜZÜN /SABAH İNTERNET SİTESİ