Dövizde işler tersine döndü!
5 yılda çok düşük faizli TL kredi çekip döviz borcunu 53,5 milyar dolar azaltan şirketler, bu yılın ocak-mayıs döneminde 21,5 milyar dolarlık döviz kredi büyümesine imza attı. Döviz mevduatta da iki ayda 25,7 milyar dolarlık düşüş yaşandı.
Sözcü Gazetesi'nden Emre Deveci'nin haberine göre ekonomi yönetiminde U dönüşüne imza atılması ve faizlerin hızla yükseltilmesi, birikim sahiplerinin tercihlerini de değiştirdi.
Mayıs 2023 seçimleri öncesinde düşük TL faizle kredi çekip döviz alan şirketler, TL cinci ticari kredi faizlerinin katlanması sonrası özellikle 2024 yılı ile birlikte döviz krediye yöneldi.
Kurların yatay olduğu bir dönemde TL varlıklardaki yüksek faizden yararlanmak için döviz kredi çekmek de yeni bir yol olarak ortaya çıktı.
Mayıs 2023 ve Mart 2024 seçimleri öncesinde mevduatta dövize yönelen birikim sahipleri de seçimlerin ardından yüksek faizli TL'ye dönüş yaptı.
YABANCI PARA HESAPLARDA SERT DÜŞÜŞ
Yerel seçimlerin hemen öncesinde 29 Mart 2024'te 216,7 milyar dolar olan bankalardaki toplam yabancı para mevduat, 31 Mayıs itibarıyla 197,9 milyar dolara, 7 Haziran itibarıyla 191 milyar dolara geriledi.
Seçimlerin ardından geçen yaklaşık iki aylık dönemde yabancı para mevduat hesaplarındaki toplam düşüş 25,7 milyar dolara ulaştı.
29 Mart-31 Mayıs döneminde yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduat hacmi 16,3 milyar dolarlık düşüşle 183,7 milyar dolardan 167,4 milyar dolara geriledi.
DÖVİZ KREDİLERDE HIZLI ARTIŞ
TL faizinin siyasi hesaplarla düşük tutulduğu dönemde düşük faizli TL kredi çekenler, parasını dövize ve altına yatırmış, döviz kredi bakiyesi olanlar da düşük faizli TL kredi kullanıp bu bakiyeyi azaltma yoluna gitmişti.
Bu yolla özel sektörün döviz açığı da Merkez Bankası (TCMB) rezervleri kullanılarak azaltılmıştı.
Nitekim, 2018 sonunda 182,2 milyar dolar olan döviz kredi hacmi, 2023 sonunda 128,7 milyar dolara kadar gerilemiş, beş yıldaki düşüş 53,5 milyar dolar olmuştu.
2024 ile birlikte ise tablo değişti ve döviz krediye erişebilen şirketler, bu krediyi ithalat ve yatırım ödemelerinin yanı sıra yüksek TL faizden yaralanmak için kullanmaya başladı.
Nitekim, döviz cinsi kredi hacmi, beş yıllık düşüşün ardından bu yılın ilk beş ayında toplamda 21,5 milyar dolar arttı.
Döviz kredileri hızlı artınca TCMB, 23 Mayıs 2024 tarihinde bu krediler için aylık yüzde 2'lik büyüme sınırı getirdi.
Bu sınırlama ile birlikte dövizle borçlanıp TL faizden yararlanmak isteyenler, yurt dışı kreditörlerin kapısını çalıyor.