Koronavirüs salgını bitti mi?

Uzmanlar yanıtladı: Koronavirüs salgını bitti mi?

Independent Türkçe'den Lale Elmacıoğlu'nun haberine göre, Pandemi dünya genelinde etkilerini yitirse de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Kovid-19 salgınını "küresel acil durum (Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu-PHEIC)" olarak nitelemeye devam kararı aldı.

Hindistan'da ağustos ayında tespit edilen "XBB" varyantının son haftalarda Singapur'daki etkisini artırması da uzmanları alarm durumuna geçirdi.

Aşıya karşı çok dirençli olan bu varyantın Türkiye'de etki gösterip göstermeyeceği ise merak konusu oldu.

Salgının gidişatını ve yeni varyantın olası etkilerini, Prof. Dr. Murat Akova, Prof. Dr. Tevfik Özlü ve Prof. Dr. Güner Sönmez açıkladı.

Uzmanlara göre "pandemi bitti" demek için henüz erken olsa da salgının eski gücünün görülmediği de bir gerçek.

2020'nin başlarındaki tablonun benzerinin artık çok uzak olduğuna inanan hekimler, tehlikenin riskli gruptakiler için sürdüğü uyarısını yaptı.

"En başa dönmeyiz ama hastalığın şiddeti yeni varyantla artabilir"

Dünya genelinde hızla yayılan varyantın etkisini sorduğumuz isimlerden Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova'ya göre en büyük soru işareti, virüs mevcut durumda mutasyonlarla güç kaybetse de neye doğru evrileceğinin bilinmemesi.

Ancak aşı ve toplum bağışıklığı oluşması sebebiyle hiçbir koşulda 2020 yılının ilk dönemine dönülmeyeceğini savunan Akova, yeni varyantla hastalığın şiddetinin artabileceğini kaydetti:

Virüs Omicron'dan farklı bir mutasyon geliştirirse salgının şiddetinde artış olur. Önümüz kış, varyant arttıkça tehlike devam ediyor. Salgın tamamen bitmiş gibi davranmak doğru değil.

İtalya, Birleşik Krallık ve Almanya gibi ülkelerde vakalar artsa da hastalığın şiddetinin de hastaneye yatışların da azaldığını belirten Prof. Dr. Akova, "Hastaneye yatırılanlar ya daha hiç aşılanmamış olanlar ya yaşlı kişiler, ya da organ nakli, kanser gibi farklı nedenlerle bağışıklığı baskılanmış hastalar" dedi.

Bundan sonra salgının ilk zamanlardaki gibi bir durumla karşı karşıya kalınmayacağına vurgulayan Akova, "Çok sayıda insan hastalığı geçirdi, önemli bir kısmı da aşılandı. Vücudun hiç tanımadığı bir virüse verdiği reaksiyonlarla, antikor geliştirdiği hastalığa reaksiyonu çok farklı oluyor. Vuhan'daki virüsün şimdiki haliyle hastalık yapma özelliği bir değil. O dönem kanımızda hiç antikor yoktu, bilmediğimiz bir mikropla karşılaştık ve öldürdü. Omicron üst solunum yolunda yerleşiyor ama Delta kadar hastalık yapmıyor. Omicron'la güç kaybetti, akciğerde değil üst solunumda hastlalık yapıyor, kolay ulaşıyor ama ağır geçmiyor" şeklinde konuştu.

"Risk grubundakiler kapalı ortamda maske takmaya devam etmeli"

Bu ay grip sezonunun da başladığı uyarısı yapan Murat Akova, risk grubundakilerin, toplu taşıma ve kalabalık ortamlarda maske takmaya devam etmesi tavsiyesinde bulundu.

Aşılı ya da bağışıklığı baskılanmış hastalığı bulunmayanların maske takıp takmamasının kendi inisiyatifinde olduğunu söyleyen Prof. Dr. Akova, gelişmiş antikorlara karşı direnç gösterildiğinden, yeni varyantın bu

kişilerde de hastalık yapabileceği konusunda uyardı. Ancak Akova, mevcut durumda, kişi risk grubunda değil ve aşıları tam ise, virüsün ciddi bir hastalık şeklinde seyretmediğini de sözlerine ekledi.

"Korktuğumuz şey yeni varyantların çıkması"

"Önümüz kış, varyant arttıkça tehlike devam ediyor" diyen Akova, hastalığı geçirmek ve aşı olmanın bilinen en etkili koruma olduğunun altını çizse de 4. dozdan sonrasına ilişkin ortada net bir bilgi olmadığını söyledi.

Kışın vakalarda artış yaşanma riskine vurgu yapan Akova, asıl korkulanın ise yeni varyantların ortaya çıkma olasılığı olduğunu belirtti.

"Grip aşısı bulan yaptırsın"

Maske kullanımı sayesinde son iki yıldır grip vakalarının azalsa da bu yıl artabileceğinin altını çizen Akova, "Grip aşısı bulan yaptırsın" tavsiyesinde bulundu.

"Turkovac, DSÖ'nün aşı listesine girmedi"

Yerli aşı Turkovac'la ilgili son durum da merak konusu. Aşının Faz 3 çalışmalarının sonuçlarını sorduğumuz Akova, şunları kaydetti:

"Alfa, Delta gibi varyantlar zamanında denense de Omicron dönemindeki gidişat bilinmiyor. Sinovac'ın da Turkovac'ın da Omicron'a karşı etkisi konusunda bilimsel veri yok. O yüzden kullanılmasını doğru bulmuyorum. Şu an aşı yaptıracaksanız yani BionTech ya da Moderna tercih edin. Türkiye'de BionTech uygulanıyor. Aşılanmamış olanlar içinden gönüllü bulmak zordu. Hatırlarma dozu içinde kaç kişiye uygulandı bilemiyorum. Veri yayınlanmadı. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) kullanılabilecek aşı listesine girmedi."

"Kovid-19 yayılmaya devam etse de toplumsal tehdit olmaktan çıktı"

Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü de Prof. Dr. Murat Akova'yla benzer görüşleri paylaştı.

Virüs hala hastalığa neden olup, bulaşıp, öldürücü etkisini sürdürse de 2020 yılıyla kıyaslandığında pandeminin devam ettiğini söylemenin de zor olduğu görüşündeki Özlü, "Okullar, işyerleri kapalı, uçuşlar ve etkinlikler durdurulmuştu. Hayat adeta durmuştu. Sokaklara çıkılmıyordu. Şimdi ise öyle değil. Bu bakımdan normale döndük gibi görülüyor. Pandemi bitmiş gibi bir hava var. Özetle, Kovid-19 hastalık olarak toplumda yayılmaya devam etse de toplumsal tehdit olmaktan çıktı. Virüs mutasyon geçirdi ve bize çok zarar vermeden bizimle yaşamayı öğrendi. Daha az ölümcül, daha hafif geçiriliyor ancak risk grupları için hala büyük tehdit oluşturmaya devam ediyor" değerlendirmesinde bulundu.

"En başa dönme riski mümkün görünmüyor"

Farklı bir varyantın ortaya çıkma olasılığı bulunsa da en başa dönme riskini pek mümkün görmeyen Tevfik Özlü, risk gruplarının dikkatli olmaya devam etmesi konusunda uyardı.

Yaşlı, aşısız veya bağışıklığı baskılanmış kişiler için tehlikenin sürdüğünü vurgulayan Özlü, "Bizler de bu gruptakileri korumak için dikkatli olalım. Aşılanma, kapalı alanlarda maske, mesafe ve el hijyeni, havalanmayan alanlarda uzun süre kalmama gibi durumlara dikkat edelim" ifadelerini kullandı.

"Singapur'daki varyant dominant değil ama tehlikeli"

Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Güner Sönmez'e göre de "pandemi bitti" demek için henüz erken.

Sönmez, özellikle aşı olanlar ile hastalığı geçirenlerin etkisiyle salgının eski gücü görülmese de her zaman bir açık kapı bırakmak gerektiğini savundu.

Sağlık Bakanlığı vakalara ilişkin eskisi kadar detaylı paylaşım yapmayıp, artık salgını öncelik olarak görmese de dünya genelinde etkilerin sürdüğünü belirten Prof. Dr. Sönmez, "Türkiye'de mevcut durumda koronavirüs vakaları hafif seyretse de genelde Avrupa'da bir dalga olduktan sonra buraya geliyor. Singapur'da yeni bir varyant var, hastane yatışları arttı. Hastalığı ağır geçirenler var. Dominant değil ama yine de tehlikeli. Avrupa'da da vakalar artıyor. Umarım Avrupa'daki dalga bize gelmez. Tedbirleri bırakmamak gerekiyor" şeklinde konuştu.

"Toplu taşıma ve kapalı alanda maske takmaya devam edin"

Grip sezonu olarak adlandırılan dönemin başladığı uyarısını da yapan Sönmez, toplu taşıma ve kapalı alanda maska takmaya devam edilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.