Kredi almayı düşünenlere kötü haber
Seçim öncesinde yapay olarak düşük tutulmaya çalışılan faizlerde, seçim sonrasında hızla artış yaşandı. Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizi son dört ayda yüzde 8,5’ten yüzde 30’a çekilirken, kredi faizlerinde de 21 yılın zirvesi görüldü.
Dünya Gazetesi'nden Naki Bakır'ın haberine göre bankaların tüketici kredileri ve ticari kredilere uyguladığı faiz oranları, seçimlerin ardından yaşanan hızla yükseliş sürecinde 15 Eylül itibarıyla 21 yıl önceki rekor düzeylerine geri döndü.
Yeni ekonomi yönetimi, cari açığı ve enflasyonu azdırdığı gerekçesiyle iç talebi baskılamak, bu doğrultuda talebi körükleyen kredi genişlemesinin önüne geçmek amacıyla ‘parasal sıkılaştırma’ esaslı politika çerçevesini uygulamaya geçiriyor.
Bu kapsamında, başta ‘seçici kredi sıkılaştırması’na yönelik olmak üzere bir dizi düzenleme art arda uygulamaya konulurken, bankalar da kredi faizlerini yükseltmeye devam ediyor.
Yeni kredi kullandırımlarının taksit ödemeleri yoluyla geri dönüşlerden düşük kalışı, başka deyişle borçluların ‘net ödeyici’ konumuna gelmesi ile tüketici kredilerinin bakiyesinde son haftalarda düşüş yaşanıyor. Artan maliyeti nedeniyle hem tüketici hem de ticari kesimin kredi kullanımı giderek pahalanırken, bazı kesimler için finansmana erişim giderek zorlaşıyor.
HEM TÜKETİCİ HEM TİCARİDE ARTIŞ
Merkez Bankası’nın bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranlarına ilişkin veri setine göre, seçimlerin ardından geçen yaklaşık dört ayda yıllık faizler ihtiyaç kredisinde yüzde 34,19’dan yüzde 58,80’e, taşıt kredisinde 25,56’dan yüzde 47,58’e, konut kredisinde 18,22’den yüzde 41,69’a ve ticari kredide yüzde 15,87’den yüzde 42,92’ye yükseldi.
Seçimden bu yana ihtiyaç kredisi faizleri 24,61 puan, taşıt kredisi faizleri 22,02 puan, konut kredisi faizleri 23,47 puan artarken, en fazla artış 27,05 puanla ticari kredi faizlerinde gerçekleşti.
15 Eylül itibarıyla yıllık ortalama faiz oranları ihtiyaç kredisinde 2002 sonundaki düzeyinin ise 29,4 puan, taşıt kredisinde 22,7 puan, konut kredisinde 21,7 puan ve ticari kredilerde 28,9 puan üzerine çıktı.
FAİZLER 2002’YE GERİ DÖNDÜ
Bankaların son dört aydaki rekor faiz artırımları ile kredi faizleri, Cumhuriyet tarihinin en ağır ekonomik krizinin yaşandığı ve astronomik faizlerin görüldüğü 2001’in ardından Kemal Derviş tarafından uygulamaya konulan ekonomik programla faizlerin görece düşmekle birlikte hala çift haneli olduğu 2002 yılındaki düzeyleri yakaladı.
Son dört aydaki hızlı yükseliş sonucunda, faiz oranları 15 Eylül itibarıyla, ihtiyaç kredisinde 12 Nisan 2002, taşıt kredisinde 23 Ağustos 2002, konut kredisinde 6 Haziran 2003, ticari kredide ise 6 Aralık 2002’den sonraki dönemin en yüksek düzeylerini gördü.