Piyasada bozuk para krizi sürüyor! Üretim maliyeti ederini geçti!
Piyasada madeni para tedarik sorunu yeniden başladı. Bazı işletmeler “madeni para tedarik edemiyoruz” yazısı ile müşterileri uyarmaya başladı. Darphane’nin “Alo Madeni Para Hattı”na ise ulaşılamıyor.
Halk TV'den Bora Erdin'in haberine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün yeni madeni para üretmemesi esnafı zora soktu. Son günlerde işletmelerde “Madeni para tedarik edememekteyiz” yazısı artmaya başladı.
En son Darphane 1 TL’lik madeni paraların gramajı düşürmüştü. Ancak artan döviz ve Londra Ticaret Borsası’nda (LME) madeni paralarda kullanılan değerli metallerin fiyatlarının da artması ile üretim maliyetleri piyasa değerinin çok üzerine çıktı. Hal böyle olunca özellikle küçük birimlerin yine eritmeye mi gittiği düşünülmeye başlandı.
Kuzey Marmara Otoyolu’nda faaliyet gösteren benzin istasyonun kasasına “Madeni para tedarik edememekteyiz. Küsuratlı ürünler için bozuk para ya da kart işlemiş gerekmektedir” yazısı konuldu. Yetkililer ise sorunun uzun süredir devam ettiğini müşteriler ile tartışmaları önlemek için bu uyarıyı yazmak zorunda kaldıklarını belirttiler.
Türkiye Tekel Bayileri Platform Başkanı Özgür Aybaş, “Kağıt 5 TL’de de sıkıntı yaşıyoruz. Demir 1 TL yok piyasada. Müşteriye para üstü veremiyoruz. Biliyorsunuz 1 TL’nin gramajı düşürülmüştü. Ondan sonra bulunmasında sorunlar devam ediyor. Müşterilerin çoğu ‘Kalsın zaten 5 liraya bir şey alınmıyor’ diye anlayış gösteriyorlar. Fakat bulundurmak zorundayız. Ancak bulamıyoruz” dedi.
Alo Madeni Para Hattı’na Ulaşılamıyor
Öte yandan Darphane’nin kurduğu Alo Madeni Para Hattı’na ise artık ulaşılamıyor.
Darphane tarafından 2005’te tüketicilerin ve esnafın madeni paraya erişimini kolaylaştırmak için açılan ve numarası 0212 274 98 13 olarak belirlenen hat ise artık kullanılmıyor ya da erişime kapatıldı. Defalarda ulaşmayı denediğimiz hat çalmıyor bile.
Bakır, nikel ve çinkonun TL içindeki maliyeti artıyor
Madeni paraların üretiminde kullanılan değerli metalleri fiyatları artmaya devam ediyor.
Döviz ile fiyatı belirlenen metaller piyasada değerlenmese bile TL’nin değer kaybı madeni paraların maliyetlerini artırıyor. 2,25 gram ağırlığında olan 5 kuruşun içerisinde 1,4625 gram bakır, 0,6525 gram çinko ve 0,135 gram nikel bulunuyor.
Mevcut piyasa verilerine göre sadece bakır ve çinkonun 5 kuruş içindeki değeri sadece iki madeninin değeri 0,3489 TL yani 5 kuruştaki iki madenin değeri 34 kuruş yapıyor. Nikel ise para içerisinde en düşük değere sahip metal olarak işlem görüyor. Gram fiyatı 0,000214 dolar olan nikelin 5 kuruş içindeki oranı ise yüzde 6 yani 0,135 gram ve TL değeri 5 kuruş içinde 0,0007 TL yapıyor.