Uzmanı açıkladı: 'e-diyet olur mu?'
Beslenmenizi yani sağlığınızın en önemli parçasını, yaşamınız boyunca görmediğiniz birine, internet üzerinden emanet edebilir misiniz?
Akşam'dan Seren Aksüs'ün yazısı...
Sağlık, bir insanın sahip olabileceği en değerli hazine… Beslenme ise henüz hava dahi almıyorken anne karnında başlayan, sağlığın ilk adımı… Peki, beslenmenizi yani sağlığınızın en önemli parçasını, yaşamınız boyunca görmediğiniz birine, internet üzerinden emanet edebilir misiniz?
KARŞINIZDAKI KİŞİ UZMAN MI?
Bir insanı tedavi edebilmeniz için önce teşhis koymalısınız. Teşhisi koyacak kişi mutlaka ilgili konunun uzmanı olmalı. Konumuz beslenme olduğu için burada ki uzman diyetisyendir. Biz ortalıkta hatalı bilgi yayarak, halkımızın sağlığını riske atan şarlatanlardan ayırt edebilmek için, Beslenme ve Diyetetik bölümlerinden mezun olmuş diyetisyenlere “gerçek diyetisyen” diyoruz. O yüzden ister yüzyüze, isterseniz online görüşeceğiniz kişinin diyetisyen olduğundan emin olarak yola çıkabilirsiniz.
EN ÖNEMLİ KISIM TEŞHİS
Karşınızdakinin “Gerçek diyetisyen” olduğundan emin oldunuz. Şimdi sıra geldi en önemli kısma, yani hastalığınıza uygun diyet tedavisine… Biz buna Tıbbi Beslenme Tedavisi diyoruz. Burada esas konu, mevcut durumunuzun tespiti ve tedavi yönteminin size uygun belirlenmesidir. İşte bu kısım tecrübe ister. Bir çok deyim şöyle söyler, “Tercrübeli uzman kime ne yapacağını bilen değil, kime ne yapmayacağını bilendir.” Başka bir söz der ki, “Karşındakine önce zarar verme, sonra hasta kendi kendine iyileşiyorsa ona eşlik et, baktın ki kötüye gidiyorsa müdehale et…” Tam da bu noktada bu süreçleri gözlemleyebilen uzman, gerektiğinde doğru müdehaleyi yapabilen uzmana tecrübeli uzman denir. Bu deneyimde yıllar içerisinde kazanılır. Okulda öğretilen teorik bilgilerin yaşama uyarlaması ancak tercürbe ile olur.
SÖZLÜ VE YAZILI İLETİŞİM
Yaşadığımız bu toprak pek çok bilim insanı, alim ve düşünür yetiştirmiştir. Bununla her zaman övünç duyarım. Ama bir taraftanda bir gerçeği göz ardı edemeyiz. O da ülkemizin son yıllarda yapılan uluslararası testlerde (PISA) sonlarda olduğudur. Özellikle kendi dilinde, yani Türkçe’de, okuduğunu anlamada son sıralardayız. Bu da demek oluyor ki, bir kişiyle uzaktan sözlü veya yazılı iletişim kurmanın en zor olduğu ülkelerden biri bizim ki… Hele ki konu sağlığınız olunca, yanlış anlamalar sebebiyle riske attığınız şey yaşamınız oluyor. Bunu göze almanızı hiç tavsiye etmem… Daha yüzyüze sizi dinleyecek vakit ayıramayan, ayırsada istatistiklere göre anlamayan bir kişinin, internet üzerinden sizi dinleyip, anlamasını, bir de üzerine teşhis koymasını beklemeniz mantıklı değil.
MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM GEREKLİ
Herhangi bir hastalıkta, en basit rahatsızlık gibi gözükse bile, teşhişi koyarken multidisipliner yaklaşım gerekir. Doktor tıbbi teşhisi koyarken, beslenme konusunda diyetisyen gereken yaklaşımı sergiler, egzersiz uzmanı, fizyoterapist, hemşire, psikolog gibi ekip üyeleriyse kendi konularındaki görüşlerini iletir, tedavilerini uygularlar. Bunların hepsini internetten online olarak almak, bu ekibi tahsis etmek pek olası gözükmüyor. Hele bir de işin içine tüm bu uzmanların ihtiyaç duydukları, bilgiler, dokümanlar, fiziki testler, fizyolojik tahliler, olası görüntüleme gibi ihtiyaçlar girince, konu internetten çıkıp, bu konularda uzmanlaşmış, güvendiğiniz uzman ve kurumlara doğru kayıyor. Doğrusu da budur bence…
DESTEK ELBETTE İYİ OLUR
En zor kısım teşhis ve akabinde tedavi planı belirlendikten sonra, tedavi süreçlerinde internetten (online) destek tabii ki alınabilir. E-diyet konumuzdaki online kısmın payı önemlidir. Bu tedavi sadece online olamaz. Ama diyetisyeninizi görmeye gidene kadar ki sürede online destek olabilir. Diyetisyeniniz uzaktan kilonuzdaki veya sağlığınızdaki değişimleri ölçemez. Bunun için mutlaka ama mutlaka haftalık rutin kontrolünüze gitmelisiniz.
EGZERSİZ YAŞAM TARZINIZ OLSUN
Elbette bu ilişki karşılıklıdır. Uzman ne kadar hazır ve bilgili olmak zorundaysa aynısı senin içinde geçerli. Sen de danışan olarak, ilgili, dikkatli ve gayretli olmalısın. Diyetisyeninin dediklerini can kulağıyla dinlemeli, not almalısın. Her hafta görüşmeye, sonuçların nasıl çıkacağının merakıyla, üzerine düşeni yapmış olarak gitmelisin. Bu hazırlıkların tamamı senin moda girmeni sağlayacaktır. Ancak ve ancak tüm bu karşılıklı çabayla diyete devam edebilir, ömrün boyunsa sürecek bir yaşam tarzına dönüştürebilirsin.
HAREKETLER İÇİNDE BU GEÇERLİ
Yapacağın egzersizler konusunda yardım almak, hareketlerin nasıl uygulandığını görebilmek için internet, konuyla ilgili uygulamaları kullanabilirsin. Ama eninde sonunda o egzersizleri yapacak kişi sensin… Bunun için bir yerden başlamalı mutlaka hareket etmelisin. Sana ilham verecek, gaza getirecek, spora başlatacak her kim olursa olsun, onları takip etmen çok işe yarar. Bu aynı zamanda yaptığın egzersizi çeşitlendirmene, sıkılmadan devam edebilmene yardımcı olur.
Seren AKSÜS / Akşam Gazetesi
Sağlık, bir insanın sahip olabileceği en değerli hazine… Beslenme ise henüz hava dahi almıyorken anne karnında başlayan, sağlığın ilk adımı… Peki, beslenmenizi yani sağlığınızın en önemli parçasını, yaşamınız boyunca görmediğiniz birine, internet üzerinden emanet edebilir misiniz?
KARŞINIZDAKI KİŞİ UZMAN MI?
Bir insanı tedavi edebilmeniz için önce teşhis koymalısınız. Teşhisi koyacak kişi mutlaka ilgili konunun uzmanı olmalı. Konumuz beslenme olduğu için burada ki uzman diyetisyendir. Biz ortalıkta hatalı bilgi yayarak, halkımızın sağlığını riske atan şarlatanlardan ayırt edebilmek için, Beslenme ve Diyetetik bölümlerinden mezun olmuş diyetisyenlere “gerçek diyetisyen” diyoruz. O yüzden ister yüzyüze, isterseniz online görüşeceğiniz kişinin diyetisyen olduğundan emin olarak yola çıkabilirsiniz.
EN ÖNEMLİ KISIM TEŞHİS
Karşınızdakinin “Gerçek diyetisyen” olduğundan emin oldunuz. Şimdi sıra geldi en önemli kısma, yani hastalığınıza uygun diyet tedavisine… Biz buna Tıbbi Beslenme Tedavisi diyoruz. Burada esas konu, mevcut durumunuzun tespiti ve tedavi yönteminin size uygun belirlenmesidir. İşte bu kısım tecrübe ister. Bir çok deyim şöyle söyler, “Tercrübeli uzman kime ne yapacağını bilen değil, kime ne yapmayacağını bilendir.” Başka bir söz der ki, “Karşındakine önce zarar verme, sonra hasta kendi kendine iyileşiyorsa ona eşlik et, baktın ki kötüye gidiyorsa müdehale et…” Tam da bu noktada bu süreçleri gözlemleyebilen uzman, gerektiğinde doğru müdehaleyi yapabilen uzmana tecrübeli uzman denir. Bu deneyimde yıllar içerisinde kazanılır. Okulda öğretilen teorik bilgilerin yaşama uyarlaması ancak tercürbe ile olur.
SÖZLÜ VE YAZILI İLETİŞİM
Yaşadığımız bu toprak pek çok bilim insanı, alim ve düşünür yetiştirmiştir. Bununla her zaman övünç duyarım. Ama bir taraftanda bir gerçeği göz ardı edemeyiz. O da ülkemizin son yıllarda yapılan uluslararası testlerde (PISA) sonlarda olduğudur. Özellikle kendi dilinde, yani Türkçe’de, okuduğunu anlamada son sıralardayız. Bu da demek oluyor ki, bir kişiyle uzaktan sözlü veya yazılı iletişim kurmanın en zor olduğu ülkelerden biri bizim ki… Hele ki konu sağlığınız olunca, yanlış anlamalar sebebiyle riske attığınız şey yaşamınız oluyor. Bunu göze almanızı hiç tavsiye etmem… Daha yüzyüze sizi dinleyecek vakit ayıramayan, ayırsada istatistiklere göre anlamayan bir kişinin, internet üzerinden sizi dinleyip, anlamasını, bir de üzerine teşhis koymasını beklemeniz mantıklı değil.
MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM GEREKLİ
Herhangi bir hastalıkta, en basit rahatsızlık gibi gözükse bile, teşhişi koyarken multidisipliner yaklaşım gerekir. Doktor tıbbi teşhisi koyarken, beslenme konusunda diyetisyen gereken yaklaşımı sergiler, egzersiz uzmanı, fizyoterapist, hemşire, psikolog gibi ekip üyeleriyse kendi konularındaki görüşlerini iletir, tedavilerini uygularlar. Bunların hepsini internetten online olarak almak, bu ekibi tahsis etmek pek olası gözükmüyor. Hele bir de işin içine tüm bu uzmanların ihtiyaç duydukları, bilgiler, dokümanlar, fiziki testler, fizyolojik tahliler, olası görüntüleme gibi ihtiyaçlar girince, konu internetten çıkıp, bu konularda uzmanlaşmış, güvendiğiniz uzman ve kurumlara doğru kayıyor. Doğrusu da budur bence…
DESTEK ELBETTE İYİ OLUR
En zor kısım teşhis ve akabinde tedavi planı belirlendikten sonra, tedavi süreçlerinde internetten (online) destek tabii ki alınabilir. E-diyet konumuzdaki online kısmın payı önemlidir. Bu tedavi sadece online olamaz. Ama diyetisyeninizi görmeye gidene kadar ki sürede online destek olabilir. Diyetisyeniniz uzaktan kilonuzdaki veya sağlığınızdaki değişimleri ölçemez. Bunun için mutlaka ama mutlaka haftalık rutin kontrolünüze gitmelisiniz.
EGZERSİZ YAŞAM TARZINIZ OLSUN
Elbette bu ilişki karşılıklıdır. Uzman ne kadar hazır ve bilgili olmak zorundaysa aynısı senin içinde geçerli. Sen de danışan olarak, ilgili, dikkatli ve gayretli olmalısın. Diyetisyeninin dediklerini can kulağıyla dinlemeli, not almalısın. Her hafta görüşmeye, sonuçların nasıl çıkacağının merakıyla, üzerine düşeni yapmış olarak gitmelisin. Bu hazırlıkların tamamı senin moda girmeni sağlayacaktır. Ancak ve ancak tüm bu karşılıklı çabayla diyete devam edebilir, ömrün boyunsa sürecek bir yaşam tarzına dönüştürebilirsin.
HAREKETLER İÇİNDE BU GEÇERLİ
Yapacağın egzersizler konusunda yardım almak, hareketlerin nasıl uygulandığını görebilmek için internet, konuyla ilgili uygulamaları kullanabilirsin. Ama eninde sonunda o egzersizleri yapacak kişi sensin… Bunun için bir yerden başlamalı mutlaka hareket etmelisin. Sana ilham verecek, gaza getirecek, spora başlatacak her kim olursa olsun, onları takip etmen çok işe yarar. Bu aynı zamanda yaptığın egzersizi çeşitlendirmene, sıkılmadan devam edebilmene yardımcı olur.
Seren AKSÜS / Akşam Gazetesi