Anne sütü alan bebek de susar!

Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Ayşe Sokullu, bebeklerin ve çocukların su tüketimine özen gösterilmesi gerektiğini söylüyor. Anne sütü alan bebeklerden, su içmeyi sevmeyen çocuklara kadar çözüm önerileri sunuyor.

“Anne sütü alan bebeğe, su verilmez” diye yaygın bir kanı var. Bu durumun istisnaları var mıdır?
Anne sütü alan bebeklerde; eğer süt yeterliyse, çocuk yeterli kilo alabiliyorsa sütle birlikte su vermek gerekmez. Su onları hasta edeceği için değil, midelerini boşuna suyla doldurmak yerine, susuzluklarını anne sütüyle gidermek istediğimiz için önermeyiz. Ama çocuk hastaysa, özel bir durumu varsa, mama eklenmişse ya da ek gıda alıyorsa o zaman çocuğa mutlaka su vermek gerekir. Bazen ailelere su önerdiğimizde “anne sütü alıyorken su verilmez ki” gibi bir inanışla, verilmesi gerekene de vermek istenmeyebiliyor, bunu önlemek açısından altını çizmek lazım.

Ek gıda alan bebeklere su verme miktarı ne olmalı?
Anne sütüne eklenmiş, meyve, sebze, katı gıda gibi ek gıda alanlara da mutlaka su vermek lazım. Eğer ilk 6 ay içinde bir bebekse ve hem anne sütü hem mamayı alıyorsa çok fazla vermeye gerek yok, mamalardan sonra birkaç kaşık su vermek, günlük yaklaşık 40-50 cc su tüketmeleri yeterli olabilir. Burada hem anne sütü, hem mama alan bir bebek eğer kabızlık çekmiyorsa sıvı alımının yeterli olduğunu düşünebiliriz. Kabızlık kendini göstermeye başlarsa su tüketimini artırmak gerektiğini söyleyebiliriz.

Hastalık dönemlerinde su tüketimi nasıl olmalıdır?
Özellikle ateşli hastalıklar, su tüketimi çok artırır. Hastalıkta vücut su tüketiyor, ateşi düşürürken terle atıyoruz. Sıvı tüketimimiz, kalp atım hızımız ve tüm vücut döngümüz hızlanıyor onun için de su tüketimimizi mutlaka artırmamız gerekiyor. Özellikle ateşli hastalıklarda, bilhassa yaz aylarıysa ve ishal varsa günlük su ihtiyacı %100 artabilir. Böyle dönemlerde çocuğun idrar miktarını anne takip etmeli. Bezini uzun süredir ıslatmamışsa ya da tuvalet ihtiyacını hiç söylemiyorsa mutlaka az sıvı aldığını düşünmek gerekir.

Hareketli çocuklar için su tüketimi konusunda neler söyleyebilirsiniz?
Küçük çocuklar devamlı koşturuyorlar. Özellikle yuva çocukları günü çok aktif geçiriyorlar, onlara aralıklarla hatırlatıp su içirmek lazım. Günün sonundaki önemli halsizliğin sebebi aslında sıvı kaybı olabilir, huzursuzluk, hırçınlık da arkasından gelebiliyor.

Su içmeyi sevmeyen çocuklar için neler önerebilirsiniz?
Çocuk su içmeyi sevmiyor olabilir, eğer böyle bir durum varsa sevdiği gıdaları daha sulu şekilde hazırlayabiliriz. 2-5 yaş arası sadece makarna, pilav, köfte, tavuk gibi katı gıdalarla beslenmeye yönelen çocuklar var. Bu çocuklara mutlaka çorba ve sulu yemek alışkanlığını kazandırmak gerekiyor. Tencere yemekleri ve çorbaları daha sulu hazırlayabiliriz. Şekerli ve asitli içecekler istemiyoruz ama iyi bir protein ve su desteği olan ayran gibi bir içeceği önerebiliriz. Sütü de öneriyoruz ama suyun birebir yerini tutması mümkün değil. Ayrıca çocukların psikolojisine hitap eden oyuncaklı bardaklar, değişik içme şekilleri de suyu sevdirmekte etkili olabilir.

“Çocuğunuzun istemesini beklemeden ona su verin”
Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları-Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Doç. Dr. Neşe Bıyıklı, çocuklarda yetersiz su tüketiminin yol açtığı sorunlarla ilgili soruları yanıtladı. Doç. Dr. Bıyıklı, çocuklar, özellikle bebekler su ihtiyaçlarını ifade edemedikleri için uzun süre susuzluğa maruz kalabileceklerine dikkat çekiyor.

Çocuklar günde ortalama ne kadar su tüketmelidir? Yaşa göre miktar değişim gösterir mi?
Çocukların su gereksinimleri yaş ve kiloya bağlı olarak değişim gösterir. Bir yaşındaki bir çocuk yaklaşık 10 kg ağırlığındadır, su gereksinimi günlük 1000 ml’dir. 12 yaşındaki 30 kg ağırlığındaki bir çocuğun su gereksinimi ise 1500 ml’dir.

Tüketim miktarı mevsime göre değişir mi?
Sıcak havalarda terleme ve buharlaşma ile su ve tuz kaybı artar. Özellikle çocuklarda vücut yüzey alanı geniş olduğu için terleme ile kaybedilen miktar oldukça fazla olur. Normal hava sıcaklığı sırasında 30 kg olan bir çocuğun günlük sıvı tüketimi 1500 ml olmalı, daha sıcaklarda ise bu miktar 3000 ml’ye dek çıkabilir.

Su tüketimi konusunda nelere dikkat etmek gerekir? Ailelerin bu konuda yaptığı yanlışlar nelerdir?
Çocuklar su ve elektrolit dengesine çok duyarlıdırlar, ancak su gereksinimlerini fark edemeyebilirler ya da ifade edemeyebilirler. Aileler bunu akıllarında tutmalı ve çocuğa su içirmelidirler. Bazı aileler çocuktan tepki gelmediği için susamadığını düşünerek su vermeyi unutabilmektedir.

Su tüketiminin yetersiz olması ne gibi sonuçlar ortaya çıkar?
Su tüketiminin yetersiz olması özellikle sıcak iklimlerde çok ciddi durumlara yol açar. Bunlardan en önemlisi dehidratasyon’dur (vücut su kaybı). Dehidratasyon çocuklarda böbrek fonksiyonlarının bozulmasına ve böbrek yetmezliğine giden hastalıkların başında gelir. Bunun yanı sıra kan elektrolit dengesinde bozulmalar da ortaya çıkabilir. Kalp aritmileri, kas seyirmeleri, kramplar, kasılmalar, beyin ödemi bu hastalıklardan bazılarıdır.

Meyve suyu, suyun yerini tutar mı?
Hazır meyve suları suyun yerini kesinlikle tutmaz. Üstelik çocuğun susuzluk hissinin giderilmesine yol açtığından normal su tüketimini de olumsuz etkileyebilir. Çocuğa verilen sıvının 2/3’ ü su, 1/3’ ü ise ayran, taze meyve suyu gibi çeşitlendirilebilir.