Covid-19 sonrası neden unutkanlık olur?

Sözcü Gazetesi'nden Nazan Doğaner Halıcı'nın haberine göre Covid-19'un kalıcı etkileri olacak mı tartışmaları sürerken hastalığı atlatanlar yorgunluk, baş ağrısı gibi sorunların yanı sıra unutkanlıktan şikayet ediyor.

Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu şikayetin yaygınlığının araştırmalarla kanıtlandığını belirterek nedenlerini şöyle açıkladı:

İşte araştırma raporları

Covid-19 pandemisinden beri insanlarda unutkanlık, kısa süreli hafıza kaybı, kafa karışıklığı, konsantre olamama ve depresif ruh halleri gibi şikayetleri daha sık duyar olduk. Fransa'da Covid-19 hastalarının yüzde 34'ünde hafıza kaybı geliştiği ve yüzde 27'sinin aylar sonra konsantrasyon problemleri yaşadığı belirlendi. İngiltere ve İtalya'daki raporlar, Covid-19 hastalarının yaklaşık üçte birinde unutkanlık, odaklanamama, kafa karışıklığı gibi nörolojik belirtiler görüldüğünü bildirdi. ABD'de yapılan bir ankette de Covid-19'dan kurtulan yaklaşık 4 bin kişinin yarıdan fazlasında hafıza sorunları en yaygın şikayetler arasında yer aldı. Yeni yayınlanan bir çalışmada ise Covid-19 hastalarında en sık görülen nörolojik belirtilerden birinin yüzde 31,8 oranla hafızada etkilenme olduğu tespit edildi. Tüm bu şikayetlerin demans belirtileriyle benzer olması da özellikle yaşlıları endişelendirmeye başladı.

Uzun sürerse ne yapılmalı?

Covid-19 kaynaklı unutkanlık aylarca sürebilir. Veriler, kişilerin enfeksiyondan sonra 3 ila 6 ay içinde tamamen iyileştiğini gösteriyor. Bu süre uzadığı takdirde bir uzman nöroloğa başvurulması gerekiyor.

Birçok teori var ama…

Covid-19 kaynaklı unutkanlık gibi nörolojik belirtilerin sebebini açıklayan birçok teori var. Ancak genel kanı bağışıklık sisteminin koronavirüse verdiği tepki. Bu da pek çok farklı şekilde gerçekleşebilyor. Nature Reviews Neurology dergisinde yayınlanan bir araştırma, sitokinlerin ve bunlarla ilişkili bağışıklık aktivitesinin Covid-19'lu kişilerin beyinlerinde yaralayıcı derecede yüksek düzeyde iltihaplanmaya yol açabileceğini ve hatta başlangıçta fark edilmeyen ancak bilişsel hasara neden olabilecek küçük damarlarda tıkanmaları tetikleyebileceğini gösterdi.

Ayrıca, virüsün kan hücrelerini ve damarları enfekte etme yeteneğine sahip olduğuna dair kanıtlar var, dolayısıyla kan damarlarında veya damarları kaplayan hücrelerde iltihaplanma olması da beyne hasar verebiliyor. Diğer bir olası bağışıklık tepkisi sorunu ise, savunma maddelerinin yanlışlıkla kendi dokularımıza ve sinir hücrelerimize saldırabilmesi… Bu gibi bağışıklık tepkileriyle hasar görmüş olan sinirler, yanlış sinyaller gönderdiğinde ‘beyin sisi' (bilinç bulanıklığı) yakınmaları başlıyor.