Kısa yoldan yüksek kazanç arayan gençler borsaya akın etti

Sözcü Gazetesi'nin Emre Deveci'nin haberine göre Borsa İstanbul'da son bir yılda yatırımcı sayısı hızla artarken, 30 yaş altı genç yatırımcı sayısındaki artış da dikkat çekiyor.

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, Ocak 2020'de 1 milyon 232 bin olan hisse senedi piyasasındaki yatırımcı sayısı Ocak 2021'de 2 milyon 159 bine yükseldi. Bir yılda yatırımcı sayısı yüzde 75 oldu.

30 yaş altı yatırımcı sayısındaki artış ise, genel artış oranının çok üzerinde.

30 YAŞ ALTI YATIRIMCI SAYISI 3,4 KAT ARTTI

Ocak 2020'de 81 bin 358 olan 30 yaş altı yatırımcı sayısı, Ocak 2021'de 357 bin 653'e yükseldi. Artış oranı yüzde 340 oldu.

Ocak 2020'de yüzde 6,6 olan 30 yaş altı yatırımcıların tüm yatırımcı sayısı içindeki payı, Ocak 2021'de yüzde 16,5'e yükseldi.

ELLERİNDEKİ HİSSE DEĞERİ 9,8 MİLYAR TL

30 yaş altı yatırımcıların elindeki hisselerin toplam portföy değeri bu dönemde 2,8 milyar TL'den 9,8 milyar TL'ye yükseldi. Artış oranı yüzde 246 oldu.

Gerçek (bireysel) yatırımcıların toplam portföy değeri içinde 30 yaş altı yatırımcılara ait hisselerin payı Ocak 2020'de yüzde 2,7 iken, Ocak 2021'de yüzde 4,2'ye yükseldi.

‘KOMİSYONSUZ UYGULAMALAR DÜNYADA GENÇLERİ ÇEKTİ’

Kanada York Üniversitesi'nden Dr. Ali Rıza Güngen, Borsa İstanbul'da genç yatırımcı sayısındaki artışı değerlendirdi.

Borsa İstanbul'da olduğu gibi dünya genelinde de borsalara genç kuşakların artan ilgisi olduğuna dikkat çeken Güngen, “Dünyada borsaya genç kuşakların akını arkasında aracısız ve komisyonsuz hisse alım satımı sağlayan uygulamaların yaygınlaşması yatıyor. Cep telefonundan ve ekstra ücret ödemeden işlem yapabilmek büyük bir lüks ve bu olanak yeni yaygınlaşıyor” dedi.

Bu hizmeti veren uygulamaların yatırımcı davranışı ve profiline dair bilgileri fonlara satarak kazanç elde ettiğini belirten Güngen, “Yani aslında onlar bu ücretsiz hizmetle çok daha fazla kazanıyorlar” ifadelerini kullandı.

‘ESAS NEDEN 3 YILA YAYILAN KRİZ’

Türkiye'de genç nüfusun finansal varlıkları ve borçlarına dair elimizde uzun dönemli ve sağlıklı bir bilgi bulunmadığını, son on yılda Dünya Bankası'nın yaptığı anketlerin (Finansal İçerilme Veri Tabanı) ağırlıklı olarak kentli, eğitimli erkeklerin finansal piyasada aktif bir profil çizdiğini söylemeye izin verdiğini belirten Güngen, “Şimdi bu genel veriyle çok çelişmeyen bir kayma görüyoruz” dedi.

“Bunun esas nedeni son üç yıla yayılan kriz ve Türkiye borsasındaki oynaklıklar” diyen Güngen, şöyle devam etti:

“Kriz sırasında sınırlı birikimi olan çok sayıda kesim kayıplara uğradı ve 2018 ortasından 2021 başına kadar süren bir dolarizasyon görüldü. Borsada da yatırımcı sayısı son bir yılda yüzde 60'tan fazla arttı.

Birikiminin bir kısmını kaybeden, diğer yatırım araçlarından umduğunu bulamayan ve daha kısa sürede kazanç sağlayabileceğini uman gençlerin düşük miktarlarla da olsa borsaya yönelmesi olağan.”

‘EKONOMİ YÖNETİMİ TEŞVİK EDİYOR’

Son dönemde borsada yatırımcı sayısı artışıyla birlikte artan halka arzlara da değinen Güngen, “Şirketler borsada hızlı para toplamanın yolunu ararken, bugün bunu halka arz bayramı olarak sunuyorlar. Sonuçta elde avuçta olanı borsaya yatırıp başka yerlerde elde edemeyeceği kazancın hayalini kuruyor insanlar. Ekonomi yönetimi bunu teşvik ediyor” dedi.

Güngen, genç yatırımcı sayısındaki artışın nedeni olarak “İşsizlik artışıyla değil, kriz arka planında Türkiye'de şirketlerin arayışı ve borsadaki sığlığın yüksek kazançlara (ama elbette büyük felaketlere) olanak tanımasıyla ilgili bir değişim görüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

YATIRIM MI KUMAR MI?

ABD'de hisse senedi piyasalarında gerçek dışı fiyatlamalar olduğu ve balon ortaya çıktığı yönündeki değerlendirmeler artarken, borsada yatırım yapmanın bir tür kumar olup olmadığı tartışması da alevlendi. New York Borsası Başkanı Stacey Cunningham, sıkı düzenleme ve denetime dikkat çekerek borsalara dönük kumarhane benzetmesini reddetti. Yatırımcıların inandıkları şirketlere yatırım yapma imkanı sağladıklarını belirten Cunningham, şirketlerin artan değerinden de pay aldıklarını belirtti.

Miami Üniversitesi'nden Alok Kumar, Danang Üniversitesi'nden Houng Nguyen ve Sydney Teknoloji Üniversitesi'nden Talis Putnins'in ocak ayında yayımlanan akademik çalışmasında, borsalarda geleneksel kumarhanelerden 3,5 kat fazla hacimde kumar oynandığına dikkat çekildi. Tüm borsa yatırımlarının kumar olmadığı vurgulanan çalışmada, ABD borsalarında toplam piyasa hacminin yaklaşık yüzde 15'inin kumar olarak değerlendirilebileceği, bu oranın Çin ve Tayland'da yüzde 30 civarında olduğu belirtildi.