Kuş gribi yeniden yükselişte

Bu seferki salgının endişe verici farkları neler?

BBC Türkçe'nin haberine göre kuş gribi yeniden yükselişte... Dünya çapında on milyonlarca kuşu etkileyen salgının yabani kuşlar arasında hızla yayılması endişeye neden oluyor.

Son olarak Fransa, "yüksek risk" nedeniyle ülke çapında tavuk çiftliklerinde zorunlu karantina uygulaması başlattı.

Avrupa Birliği'nin en büyük ikinci tavuk üreticisi olan Fransa'da Tarım Bakanlığı Perşembe günü evcilleştirilmiş kümes hayvanlarında ve yabani kuşlar arasında vakaların artmaya devam ettiğini açıkladı.

1 Ağustos ve 8 Kasım tarihleri arasında 49 adet kuş gribi dalgasının yaşandığı Fransa'da bu yıl yaşanan en şiddetli salgında 22 milyon kuşun yaşamına son verilmişti.

Benzer bir tablo Avrupa Birliği (AB) genelinde de hakim. AB, tarihindeki en şiddetli kuş gribi krizini bu yıl yaşadı ve bölge çapında kümeslerde tutulan 50 milyondan fazla kuş öldürüldü.

Kuş gribi genellikle ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülüyor.

Ancak son salgın yaz mevsimi boyunca da sürdü.

Avrupa Gıda Güvenliği Ajansı (EFSA), geçen ay yaptığı açıklamada hastalığın yaz mevsiminde görülmeye devam etmesinin gelecek sezonlarda yayılması riskini artırdığını söylemişti.

EFSA, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) ve Kuş Gribi için Avrupa Birliği Referans Laboratuvarı tarafından Ekim ayında hazırlanan rapor, İngiltere'de 161 yüksek patojenik kuş gribi (HPAI) vakası tespit edildiğini ve bu yüzden 3,2 milyon kümes hayvanı ve tutsak kuşun öldürüldüğünü belirtiyordu.

Rapora göre virüs, Avrupa'da 37 ülkeyi etkiledi.

Ancak etkisi Avrupa ile sınırlı kalmadı. Güney Afrika'da soyu tükenmek üzere olan 28 pengueni öldürdü.

Güney Afrika'da soyu tehlike altında olan bir penguen kolonisi Ağustos ortasından Ekim başına kadar yaklaşık 30 üyesini kuş gribi nedeniyle yitirdi.

Üreme alanı Cape Town'a yaklaşık 20 km uzaklıktaki Boulders Kumsalı olan kolonide 3 bin penguen vardı. Dünya genelindeki toplam nüfuslarınınsa 14 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.

Güney Afrika Kıyı Kuşlarını Koruma Vakfı'nda (SANCCOB) klinik veteriner Dr. David Roberts, AFP'ye verdiği demeçte, kuş gribi gibi salgınların vahşi hayvanların popülasyon seviyelerinde genellikle "endişe verici bir rol" oynamasa bile Afrika penguenleri üzerindeki baskıyı artırabileceğini söylüyor.

Dr. Roberts, "Yiyecek bulamamaktan habitat tahribatına ve okyanus ekosisteminin çöküşüne kadar farklı streslere maruz kalıyorlar. Böyle bir durumda hastalığın onları yaşam sınırına itebileceğinden endişe ediyoruz." diyor.

Salgın Asya'da da yayılıyor.

Kuş gribinin bu sene yeniden görüldüğü Güney Kore’de geçen hafta Seul yakınında 155 bin kuşun yetiştirildiği bir çiftlikte kuş gribine rastlandığı bildirildi.

Bölgenin karantina altına alındığı ve hayvanlarının tamamının öldürüleceği açıklandı.

Bu defa nasıl farklı?

Kuş gribi uzunca bir süredir hayatımızda ancak yaklaşık bir asırdır sadece kümeslerde tutulan hayvanları etkiliyor.

Hastalığın yüksek derecede patojenik H5N1 kolu, 1996'da Asya'da yetiştirilen kazlarda ortaya çıktı ve 2000'lerin başında Avrupa ve Afrika'da kümeslerde tutulan kuşlara yayıldı.

2005 yılına gelindiğinde, H5N1, Doğu Asya'da ve ardından Avrupa'da yabani kuşlarda toplu ölümlere neden oluyordu.

ABD'de Alaska Bilim Merkezi'nde yaban hayatı genetikçisi olan Andy Ramey, o zamandan beri hastalığın dünyanın birçok yerinde yabani kuşlara tekrar tekrar bulaştığını söylüyor.

Ramey, H5N1 için “artık bir vahşi yaşam hastalığı haline geldi” diyor.

Georgia Üniversitesi'nde yaban hayat hastalıkları araştırmacısı olan Rebecca Poulson, virüsle ilgili yeni bir durumun söz konusu olduğunu belirtiyor ve bunda yeni varyantların etkili olabileceğini söylüyor.

Yabani kuşların hastalığa daha sık yakalanması göç dönemlerinde virüsün uzak bölgelere taşınmasını kolaylaştırıyor.

Ekim 2021 ve Mayıs 2022 arasındaki 2,600 salgında dünya genelinde yabani kuşlar gibi kümeslerde tutulmayan 400 bin kuş öldü.

Bu, 2016-17 salgınındaki sayının iki katıydı.

Poulson yabani kuşların hastalığı Kuzey Amerika’ya taşımasının kaçılımaz olduğunu ve bunun şimdi yaşandığını söylüyor.

ABD tarihindeki en şiddetli kuş gribi salgınına yaklaşıyor.

ABD’de 50 milyondan fazla kuşu etkiledi

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) verilerine göre ülke çapında Ocak 2022’den bu yana 46 eyalette 614 kuş gribi salgını görüldü.

2016’dan bu yana ilk kez HPAI A(H5) virüslerinin tespit edildiği ABD’de bu yıl kümeslerde tutulan 50 milyon 314 binden fazla kuş öldü.

Kuş gribi aynı dönemde ABD’de 3,300’den fazla yabani kuşu etkiledi.

ABD’de en şiddetli salgının yaşandığı 2015 yılında 21 eyalette kümeste tutulan 50,5 milyon kuş ölmüş ya da öldürülmüştü.

Yeni salgının bu rekoru geride bırakabileceği belirtiliyor.

Kuşlar nasıl itlaf ediliyor?<

Vakaların yayılmasını önlemek amacıyla dünya çapında on milyonlarca kuşun hangi koşullarda öldürüldüğü de tartışılan bir konu.

Toplu ölümlerde “maliyet avantajı” nedeniyle tercih edilen bir yöntem, havalandırmanın kapatılması.

Yöntem, kuşların kapatıldıkları kafeslerde hava akımının kesilmesi ve sıcaklığın artırılmasını öngörüyor.

ABD merkezli Hayvan Refahı Enstitüsü’nün ABD Tarım Bakanlığı (USDA) verilerini kullanarak yaptığı analize göre, ABD'de Şubat ve Mart aylarında öldürülen kuşların yüzde 73'ünde havalandırmanın kapatılması yöntemine başvuruldu.

AB, bu yöntemi “asla kullanılmaması gereken” yöntemler arasında gösterirken “oldukça acı verici” olabileceğini belirtiyor.

Hayvan refahı alanında çalışan Humane Society International’ın İcra Direktörü Claire Bass, yöntemin İngiltere’de de yasal olduğunu söylüyor.

İngiltere’de yasal düzenlemeler itlafın olabildiğince "insancıl" yöntemlerle yapılması gerektiğini söylüyor ancak detaya girmiyor.

Avrupa ve İngiltere’de yaygınlıkla kullanılan bir yöntem nitrojen içeren köpükle hayvanların boğulması.

Hayvanı öldürmeden önce duyarsızlaştırdığı için yöntemin daha acısız olduğunu savunuluyor.