Mahkeme kararıyla çocuk gelin

Kısacası ‘çocuk gelinleri kurtaracak’ son savunma hattı, koridorlarına bu konuda afişler asılan adliyelerdeki hakimler.

Yapılan tüm bilinçlendirme kampanyalarına rağmen, Türkiye’de sadece 2011 yılında 20 bin aile, 16 yaşından küçük kızlarını evlendirebilmek için mahkemelerde dava açtı. Kısacası ‘çocuk gelinleri kurtaracak’ son savunma hattı, koridorlarına bu konuda afişler asılan adliyelerdeki hakimler.

Sivil toplum kuruşları, küçük yaştaki evliliklerin önüne geçebilmek için “Çocuk Gelinler” kampanyalarına ağırlık verirken, 2011’de yaklaşık 20 bin aile, 16 yaşını doldurmuş çocuğunu evlendirebilmek için dava açtı. Bazı hâkimler, “Evlenmesinde sakınca yoktur” yönündeki doktor raporuna rağmen, “evliliğin anlam ve önemini kavrayacak psikolojik ve fiziksel durumda olmadığı” gerekçesiyle çocuk gelinlere izin vermedi. Bu konudaki duyarlılığı artırma amaçlı kampanya afişleri de Ankara Adliyesi koridorlarına ve kararların verildiği aile mahkemesi salonlarına asıldı.

Yaş yükseltildi ve eşitlendi

Eski Medeni Kanun, aile izniyle evlenmede erkeğin 17, kadının ise 15 yaşını doldurmuş olması, mahkeme kararıyla evlenmede ise erkeğin 15, kadının ise 14 yaşını doldurmuş olması şartını arıyordu. Ancak çocuk yaştaki evliliklerin önüne geçebilmek için Kasım 2001’de çıkarılan yeni Medeni Kanun ile evlenme yaşı kadın ve erkek için eşitlenerek, “17 yaşını doldurma” şartı getirildi. Hâkim kararıyla evlilik için de “16 yaşını doldurma şartı” aranması hükme bağlandı.

Adli Sicil İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre 2011’de, yaşı küçük olduğu için resmi nikah kıyamayan çocuklarını evlendirmek isteyen 18 bin 434 aile, “evlenmeye izin” davası açtı. Hâkimler, çocukların evliliğe hazır olup olmadığına karar verebilmek için sağlık raporu istiyor. Hâkim, yasa hükmü gereği, “Olağanüstü durum ve pek önemli bir sebep” şartını da arıyor.

‘Evlenebilir’ raporu hâkimi ikna etmedi

BU konudaki örnek davalardan biri de Ankara’da açıldı. Emine H. isimli kadın, 16 yaşındaki kızı Hamide H. ile 2 yıldır nişanlı olduklarını söylediği komşularının oğlu Ahmet D.’nin evlenmelerine izin verilmesi için Ankara 5’inci Aile Mahkemesine dava açtı. Hâkim Şerafettin Şanver, Hamide H.’yi hastaneye sevk etti. Numune Eğitim ve Araştırma Hastahanesi 16 yaşındaki kız çocuğu için 7 Mayıs 2012 tarihinde “evlenmesinde sakınca yoktur” raporu verdi. Hâkim Şanver, bu rapora rağmen, “Evlenmek isteyen küçüğün 1996 doğumlu olduğu, evlenmek için haklı bir nedeninin bulunmadığı, evliliğin anlam ve önemini kavrayacak psikolojik ve fiziksel durumda olmadığı” gerekçesiyle davayı reddetti.