Modern diyetler nereye gidiyor?..

Akşam'dan Seren Aksüs'ün yazısı...

DOĞRU DİYET HANGISI?

Burada tek bir doğru yol var, o da size iyi gelen… Peki, size iyi gelen bu doğru yolu nasıl bulacaksınız? Bu yolda size kim eşlik edecek… İşte bu kararı doğru vermeniz çok kritik. Sağlık eğitimi almış, sağlık formasyonundan geçmiş, karşısındakinin sağlığını iyileştirmek için ehliyeti (diploması) olan kişilerden yardım almanız çok önemli. Sağlığınızı emanet edeceğiniz kişilerin mutlaka sağlık personeli; diyetisyen, doktor, hemşire, fizyoterapist, eczacı olması gerekir. Çünkü sağlık eğitimi almış kişiler, öncelikle sağlığınıza zarar vermemeleri gerektiğini bilir, ona göre bilimsel bir yaklaşım sergilerler.

HANGİSİNİ SEÇEYİM?

Yetkili uzmanın size en doğru yolu gösterebilmesi için sizi yeme tarzınızı, yaşam şeklinizi, gün içi hareketinizi ve fizyolojinizi bilmesi, anlaması gerekir. Tüm bunlar için beyan çok önemli. Bu yüzden uzmanlarınıza açık yüreklilikle doğru beyan verilmesi önemli. Sağlık, ameliyat, ilaç geçmişinizi tam olarak paylaşın. Tecrübesiyle isteyeceği kan tahlillerini mutlaka yaptırın. Burada metabolik olarak ne durumda olduğunuzun net olarak ortaya konulması doğru tedavisi yapılması açısından çok önemli.

İDEAL KİLON NE?

Diyetisyeninle birlikte ideal kilon nedir? tespit edelirsin. İdeal kilo her zaman uygun olmayabilir. Sizin vücut tipinize, yaşam alışkanlıklarınıza göre az veya fazla kalabilir. Olmak istediğin kilon nedir? Sakin kafayla bunu düşünmeli, aklındaki rakkam sağlıklı mı, değil mi diyetisyeninle karar vermelisin. Sonra bu hedefine ulaşacak en ideal yolu birlikte belirlemelisin.

ÇOK ÖĞÜN MÜ, AZ ÖĞÜN MÜ?

Dünya sağlık örgütü başta olmak üzere tüm beslenme rehberleri sık aralıklarla beslenmeyi önerir. Yani günde 3 ana, 3-4 ara öğün olmak üzere, 6-7 öğün… Ama sıklık sizin yaşam ve sindirim temponuza uymayabilir. Bunun en doğrusunu sizi yakından tanımak için sorular soran, tıbbi verilerinize bakan sağlık personlinin (diyetisyenin) size özel bir program çizmesidir. Günlük almanız gereken belli miktarda karbonhidrat, belli miktarda yağ, belli miktarda protein ihtiyacınız vardır. Bu bilimsel bir gerçektir. Sizin keyfinize göre bu gerçek değişmez. Değişen şey ihtiyacınız olan bu besin öğelerini hangi kaynaklardan alacağınızdır. Sabahları kimi peynir sever, kimi yumurta, kimi süt… Hangisi olursa olsun, kahvaltınızda mutlaka bir protein olsun… Örneğin ; öğle veya akşam ister et, ister tavuk, ister hindi, ister balık bir protein çeşidi mutlaka olmalıdır.

BESİNİ GIDA OLARAK ALIN

Besin öğelerinizi, çiğneyebildiğiniz, ağızdan başlayarak tüm sindirim sisteminizin çalışaracak doğal gıdalardan alın. Shakeler, tozlar, haplar hiçbir zaman gıdaların yerini tutamaz. Bu ürünlerin içerisindeki vitaminler, mineraller, lifler hiçbir zaman doğada var olan formuna yaklaşamaz. Emilimi, atılımı aynı olmaz. Yani bir portakaldaki c vitamin kalitesine, emilim hızına, biyoyararlılığına en iyi vitamin bile erişemez. Hele bir de bunu sıktığınızda uzun süre beklemiş meyve suyu, sebze suyu, çorba haline getirdiğinizde besin öğeleri git gide azalmaya başlar.

MİDE AMELİYATINA SAKIN ÖZENMEYİN

Sık ve az ye, dengeli beslen, spor yap… “Üfff ne çok şey, en iyisi mide ameliyatı olayım kurtulayım” kesinlikle demeyin. Mide ameliyatları morbid obez dediğimiz, ölümcül derecede aşırı kilolu bireylerin başvurabileceği bir yöntemdir. Çünkü bu bireylerin hormonlarında ve/veya iştah mekanizmalarında tedavi edilemeyen bozukluklar vardır. Daha önce diyet, diyetisyen, doktor gibi denemelerinde sıklıkla başarısız olmuşlardır.

KARBONHİDRAT SAĞLIKTIR

Vücudun temel yakıtı karbonhidrattır. Nasıl ki araba benzin kullanıyorsa, vücutta glukoz kullanır. Bunun için hergün sağlıklı karbonhidrat kaynakları alınmalı. Sebze, meyve, ekmek, makarna, bulgur sağlıklı karbonhidrat kaynaklarıdır. Gün içine dağıtılarak ve mümkünse çeşitlendirilerek alınmalıdır. Örneğin mevsim meyvelerinden yaklaşık 1 avucu geçmeyecek şekilde çeşitlendirerek her gün almalısınız. Vücudunuza vitamin ve mineralleri almanın yegane yolu budur. Zihniniz, kaslarınız karbonhidrat ve mineral ve vitamin varlığıyla birlikte çalışır. Bunlar eksik veya yetersiz olursa verimli çalışamaz. Ne yaşamdan zevk alırsınız, ne dersi ne işi anlarsınız, ne de dilediğiniz gibi araç kullanabilirsiniz… Kısaca beyininiz fonksiyonlarını minimum indirir. 

AMELİYATA ANCAK HEYET KARAR VERİR

Doktor, psikolog, diyetisyenin bireyin sağlık durumunu ve aciliyetini değerlendirir. Bir taraftan olası diğer yöntemleri inceler. Başka çözüm olmadığına, bireyin yaşam kalitesinin düştüğüne karar verirlerse birey mide ameliyatına girebilir. Lakin bunlar da yetmez. Doktor heyeti bireyin ameliyat için uygun olup olmadığını değerlendirir. Kan değerleri ve organları ameliyata uygun değilse, uygun değerlere getirene değin tedavi başlatır.

MİDE AMELİYATININ GERİ DÖNÜŞÜ YOKTUR

Mide ameliyatı geri dönüşsüz bir operasyondur. Birkaç ay sonra vazgeçtim dediğinizde midenin alınan kısmı yerine konamaz. Bu yüzden estetik, kozmetik, ticari amaçla bu ameliyat yapılamaz, yaptırılamaz. Bireyin hevesine, gençliğine, dönemsel arzusuna göre hareket edilemez. Gerçekten ihtiyaç varsa, bireyin sağlığını daha iyiye götürecekse ancak bu operasyonlar yapılabilir. Burada hem hastaya hem ailesine hem tıbbı ekibe oldukça önemli roller düşüyor.

SEREN AKSÜS / AKŞAM