Sağlıklı çocuk yetiştirmek için 10 altın kural

Acıbadem Fulya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yunus Emre Mercan, çocuk sağlığında önemli 10 altın kuralı anlattı:

5 AYLIKKEN DOĞUM AĞIRLIĞININ EN AZ 2 KATINA ULAŞMALI
Bebeğinizin ilk altı ay için ayda 600-800 gram alması yeterlidir. İkinci altı ay için de ayda 400- 600 gram kilo artışı normaldir. Bebeğin, beş aylıkken doğum ağırlığının en az iki katına, bir yaşındayken de üç katına ulaşması gerekir. Eğer ilk hafta içinde doğum ağırlığının yüzde 10’undan fazla kilo kaybı olmuşsa; bu yeterli beslenemediği anlamına gelir. Bu yüzden bebeğinizi ilk bir senede, herhangi bir sorunu olmasa bile her ay doktor kontrolüne götürmeniz çok önemlidir.

İLK 6 AY SADECE ANNE SÜTÜ İLE BESLEYİN
Üst solunum yolu enfeksiyonu, bebekler için kabusa dönüşebilir. Bu yüzden, koruyucu özelliklerinden dolayı ilk altı ay sadece anne sütü vermeye, özen gösterin. Altı aydan sonra da ek besinlerle beraber anne sütüne devam edin. Enfeksiyonlardan korumak için bebeğinizi herkese öptürmemeye çalışın. Hastalandığınızda çift maske takmaya, evinizde bir soğuk buhar cihazı bulundurmaya (hava yollarını nemlendirerek mikropların yerleşmesini engeller) dikkat edin.

OKUL ÇAĞINDA HER GÜN 60 DAKİKA EGZERSİZ YAPSIN
Çocuğunuzun hayata obez olarak devam etmemesi için alacağınız önlemler bebeklikte başlamalıdır. İlk altı ay sadece anne sütü vermenin ve beslenme kurallarına dikkat etmenin yanı sıra; okul ya da ergenlikteki çocuklarınızı her gün minimum 60 dakika orta derecede egzersiz yapmaya teşvik edin. Basketbol, voleybol oynamasını sağlayın.

ATEŞİ 39’UN ALTINA DÜŞMÜYORSA MUTLAKA DOKTORA BAŞVURUN
Çocuğunuzun ateşini soğuk uygulama ve evinizde bulunan ateş düşürücülerle 39 derecenin altına düşüremiyorsanız ve bu şikayete; şiddetli kusma, aşırı öksürük, şiddetli karın ağrısı, boğaz ve kulak ağrısı, boyun ağrısı ve iyi beslenmeme gibi sorunlar da eşlik ediyorsa, mutlaka doktorunuza başvurun. Saydığımız ek belirtiler olmamasına rağmen çocuğunuzun ateşi iki günden fazla devam ederse de doktora götürmeniz gerekir.

GÜNDE 3-5 KEREDEN FAZLA KUSUYORSA DİKKATLİ OLUN
Bebeklerin gün içinde üç-beş kereden sık tekrarlayan yoğun kusmaları varsa, doktorunuza başvurmanız gerekebilir. Halk arasında ‘mide üşütmesi’ denilen şey aslında mide ve bağırsakların enfeksiyona maruz kalmasıdır. Bu durum geçene dek kusmalar devam edebilir. Önemli olan, çocuğun yeteri kadar sıvı almasıdır. Günde bir-iki kez kusan çocuğa bir şeyler içirebiliyorsanız sıvı eksikliği oluşmaz. Eğer art arda üç-beş kez kusup sıvı içemiyorsa doktora başvurmayı ihmal etmeyin.

3 YAŞINDAN SONRA TANSİYON VE KAN YAĞLARINA BAKTIRIN
Çocuklukta yapılan testler, yaşamsal önem taşır. Örneğin, doğum sonrası yapılan işitme testi, doğuştan işitme kusurlarının erken tanısı için çok önemlidir. Bir yaşına kadar bir kez tam kan sayımı ve idrar analizlerinin yapılması, anemi ve idrar yolu enfeksiyonlarını taramak açısından önem taşır. İlk bir yaşta yapılan göz kayması-göz tembelliği muayenesi, görme kusurlarını önler. İlk beş yaşta gelişim testi yaptırmanız, çocuğun fark etmediğiniz ufak gelişim kusurlarının tanınmasını sağlar. Üç yaşından sonra tansiyon ve kan yağlarına baktırmanız da onu kalp ve damar hastalıklarından korunması için ilk basamağı oluşturur.

OKUL ÖNCESİ ÇAĞA KADAR GÜNDE 2 KEZ UYUMALI
Yenidoğan bebekler günde 18 saat uykuya ihtiyaç duyarken, yaş ilerledikçe ihtiyaç duyulan uyku süresi azalır. Bebek, altı aydan sonra gece uyumalarına yoğunlaşır ve uyku sıklığı gün içinde ikiye kadar düşer. Okul öncesi dönemde, öğleden sonra kısa süreli ve gece uykusundan oluşan iki dönemli uyku söz konusu olmalıdır. Bebeğinizde uyku sorunu varsa, geceleri ağlayarak uykusundan kalkıyorsa, bu durum enfeksiyondan psikolojik rahatsızlıklara kadar birçok sorundan kaynaklanabileceği için doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyin.

GÜNDE 2 SAATTEN FAZLA TELEVİZYON İZLETMEYİN
Özellikle üç-altı yaş arasındaki çocukların günde iki saatten daha fazla televizyon karşısında zaman geçirmesinin sakıncalı! Çünkü çocuk, televizyon seyrederken hem hareket etmiyor, hem de besin değeri düşük gıdaların reklamlarını görüp bunları yemek istiyor. Sonuçta da obezite riski artıyor. Çocuğunuza örnek olmak için kendi televizyon alışkanlıklarınızı kısıtlayın, istediği programı planlı olarak izlenmesine olanak sağlayın, haftada en az bir kez televizyon izlememe günü oluşturun. Onu değişik oyun aktivitelerine kanalize edin ve yemek yerken televizyon seyretmesini engelleyin.

2 YAŞ ÜSTÜNDEKİ ÇOCUĞA DİŞ FIRÇALAMAYI ÖĞRETİN
Çocukların sağlıklı mide bağırsak sistemlerinin olması, büyük oranda sağlıklı dişlerinin olmasına bağlıdır. Bu nedenle 2 yaş üstü çocuğunuzu, diş fırçası ve mercimek büyüklüğündeki çocuk diş macunlarıyla dişlerini fırçalamaya teşvik edin. Ayrıca 5 yaşına kadar dişlerini fırçalamada onlara eşlik etmek son derece önemlidir. Çocuğunuzun dişlerini düzenli aralıklarla, en az yılda bir kez diş hekimine kontrol ettirmeyi de unutmayın.

EV KAZALARINA KARŞI 14 ÖNLEM
Ayaklanan bebeğiniz dünyayı büyük bir merakla keşfetmeye çalışır ama bu keşif sırasında, siz fark etmeden ona arkanızı döndüğünüz saniyelik anlarda bile bir kazaya maruz kalabilir. “O buraya çarpmaz”, “Asla buradan düşmez” demeyin. Bebeğiniz aklınızın ucundan geçirmediğiniz şeyleri bile yapabilir. İşte, kazaları en aza indirmek için evde almanız gereken 14 önlem...

YAKICI ALETLERDEN UZAK TUTUN
1- Evdeki halıların kaymaması için altına kaymayı önleyici yaygılardan koyun.
2- Mama sandalyesinde emniyet kilidinin olmasına dikkat edin.
3- Dört aylıktan sonra dönme kabiliyetleri başladığı için karyola korkuluğunu ondan uzaklaşmadan kapayın.
4- Prizleri, priz koruyucularla kapatın.
5- Açıkta elektrik kablosu/kordonu bulundurmayın.
6- Kalorifer peteklerini kaplattırmayın.
7- Sıcak ve ateş kavramlarını ona öğretin.
8- Kibrit-çakmak gibi yanıcı ve yakıcı aletleri çocuğun yanında bulundurmayın.
9- Çay-kahve gibi sıcak içilen içecekleri onun yanında dikkatli için.
10- Masa örtüsü üzerinde sıcak bir yiyecek ya da içecek varsa onu çekmemesi için önlem alın. Gözünüzü üzerinden ayırmayın...
11- İlaçları banyodaki ecza dolabında ya da onun ulaşamayacağı bir yerde saklayın.
12- Naylon torbaları başına geçirerek havasız kalma ihtimaline karşı, erişemeyeceği bir yere kaldırın.
13- Etrafta makas, bıçak gibi kesici aletler bulundurmayın.
14- Solunum yollarına kaçırma riski olduğu için kuruyemiş ve küçük oyuncak parçalarını, iki yaşın altındaki bebeklere vermeyin.